Whitepaper Redressiehelm- therapie
1
Schedelafwijkingen Schedelafwijkingen kunnen prenataal zijn of in de eerste twee levensjaren ontstaan. De schedel van de pasgeborene is niet volledig verbeend; de schedelnaden kunnen tot de volwassen leeftijd open blijven (Mathijssen, 2000). De voorste fontanel is ruitvormig en varieert in grootte van 1 tot 4 cm bij 1 tot 2,5 cm en sluit meestal voor de leeftijd van 2,5 jaar. De driehoekige achterste fontanel is klein en sluit normaliter op de leeftijd van 2 tot 3 maanden. De vorm van de menselijke schedel varieert; zowel genetische als omgevingsfactoren kunnen de vorm beïnvloeden. Diagnostiek van voorkeurshouding en schedelvervorming Het op objectieve wijze vaststellen van voorkeurshouding is niet eenvoudig, aangezien in de definitie (zie onderaan dit artikel) elementen voorkomen die ruimte laten voor subjectieve interpretatie. In de praktijk blijkt de definitie echter goed werkbaar. Voor het in maat en getal uitdrukken van schedelvervorming zijn in de loop der tijd diverse methoden ontwikkeld. Echter, de vervorming van het hoofd kan verschillende onderdelen betreffen en het blijft daardoor moeilijk om die via één methode te meten. Zo kan er een (a)symmetrische afplatting van de schedel zijn, de oren kunnen op verschillende niveaus staan en het aangezicht kan zich asymmetrisch ontwikkelen. Ook kan de schedel hoger worden (Argenta et al., 2004; Clarren,1981; StJohn et al., 2002). Het lichamelijk onderzoek van de schedel bestaat uit palpatie van de achterste en voorste fontanel (Cunningham et al., 2007): Beoordeling van de grootte: gesloten of open. Vorm: ruitvormig of doorlopend naar voorhoofd. Gevuldheid: gezonken, in niveau, bol of bomberend. Palpatie van de schedelnaden naar aanwezigheid van richels of verwijding. Beoordeling van de schedelvorm vanaf verschillende kanten.
Livit Ottobock Care redressiehelm reduceert nadelen van helmtherapie sterk Volgens de internationale literatuur leidt helmtherapie tot een significante verbetering van de symmetrie van de schedel. Vanaf de geboorte vormt de schedel van de mens zich langzaam naar een definitieve vorm. Diverse oorzaken kunnen zorgen voor een afplatting van de schedel die tot een jaar nog flink kan vervormen. Deze vervorming kan door helmtherapie verbeteren of zelfs verdwijnen. De effectiviteit van deze behandeling bij plagiocephalie en brachycephalie staat in de internationale literatuur niet ter discussie. Deze leidt aantoonbaar tot een significante verbetering van de vorm en de symmetrie van de schedel. De unieke, gepatenteerde redressiehelm van Livit Ottobock Care stimuleert de groei van de schedel in een bepaalde richting, zodat deze meer symmetrisch wordt, zonder de nadelen van andere soorten helmtherapie.
Inzet van helmtherapie Plagiocephalie (scheve schedel met scheef achterhoofd) en brachycephalie (brede schedel met platte achterkant), zijn soorten afplattingen van de schedel waarbij de redressiehelm het meest wordt ingezet.
Whitepaper Redressiehelmtherapie
Wat zijn plagiocephalie en brachycephalie? De schedel van de mens bestaat uit verschillende delen. Deze delen zitten bij de geboorte van een kind nog los van elkaar, gescheiden door schedelnaden en fontanellen. Door verminderde nekspierontwikkeling, voorkeurshouding of door ligging in de buik tijdens de zwangerschap kan er een afwijking ontstaan in de vorm van de schedel. We spreken dan van een afplatting. Plagiocephalie is een scheve schedel met scheef achterhoofd en Brachycephalie is een brede schedel met plat achterhoofd. Dit zijn de meestvoorkomende schedelafwijkingen waar de redressiehelm voor ingezet wordt.
Naar wens geholpen 8,4
Positieve klantervaringen over de afgelopen jaren
2
Kenmerken van de Livit Ottobock Care redressiehelm
In geval van bijzonderheden vindt door de jeugdarts of plastisch chirurg een uitgebreidere beoordeling van de schedelvorm plaats. Prevalentie van voorkeurshouding en schedelvervorming Het door de Nederlandse consultatiebureaus gegeven advies om baby’s in rugligging te laten slapen om wiegendood te voorkomen heeft ook nadelen. Sinds het doorvoeren van dit advies in de negentiger jaren, neemt het aantal kinderen met een voorkeurshouding die kan leiden tot deformatieve plagiocephalie toe (Graham Jr. et al., 2005b; Kane et al., 1996). Er zijn weinig onderzoeken die betrouwbare gegevens leveren over de prevalentie van zowel voorkeurshouding als schedelvervorming. Vanwege de verschillen in definities en gebruikte meetmethoden zijn de gegevens slecht vergelijkbaar. In twee cohortonderzoeken werd de prevalentie van schedelvervorming gevolgd. Hutchison constateerde op de leeftijd van respectievelijk 6 weken en 4, 8, 12 en 24 maanden met behulp van een ringmeting een prevalentie van DP van 16%, 19,7%, 9,2%, 6,8% en 3,3% (Hutchison et al., 2004). Drie kernadviezen ter voorkoming van schedelvervorming: 1. Bij het wakker zijn en onder toezicht: de baby minimaal drie keer per dag op de buik leggen. Begin hiermee in de eerste weken met drie tot vijf keer per dag gedurende één tot vijf minuten. Breid dit uit naar vijf keer vijftien of drie keer dertig minuten per dag op de leeftijd van drie maanden. 2. Bij het voeden: de baby afwisselend op de rechter- en linkerarm vasthouden of recht voor op de benen leggen. 3. Bij het slapen: de baby altijd op de rug te slapen leggen en het hoofd afwisselend per slaap naar links en naar rechts draaien. Laat het kind niet op de zij of de buik slapen, dan is er een grotere kans op wiegendood. (bron: JGZ-Richtlijn) Effectiviteit helmtherapie De effectiviteit van de behandeling met een redressiehelm bij plagiocephalie en brachycephalie staat in de internationale literatuur niet ter discussie. De behandeling leidt tot een significante verbetering van de vorm en de symmetrie van de schedel. Uit literatuur blijkt dat plagiocephalie en brachycephalie als niet-bedreigende aandoeningen worden beschouwd. In de literatuur worden verbanden gesuggereerd met (psycho)motorische 0ntwikkelingsproblemen en niet te vergeten de (psycho)sociale ontwikkelingsproblemen bij ernstige schedelafwijkingen op latere leeftijd, maar een causaal verband is niet vastgesteld. Er zijn geen gegevens bekend over eventuele andere dan cosmetische gevolgen van asymmetrie of afplatting op volwassen leeftijd. Follow-up en eventueel verwijzing Afhankelijk van de ernst van de voorkeurshouding en/of schedelvervorming en de professionele inschatting van de JGZ-medewerker worden kind en ouders teruggezien door de jeugdarts of jeugdverpleegkundige. Bij onvoldoende verbetering van een voorkeurshouding (zonder achterliggende pathologie) wordt maximaal 4 weken na signalering verwezen naar de kinderfysiotherapeut door, of in afstemming met de jeugdarts. Kinderfysiotherapie is de standaardinterventie, waarbij het intensief en herhaald geven van ouderinstructie over positionering en hantering - inclusief oefening en feedback - cruciaal is. Als de voorkeurshouding en/of schedelvervorming niet hersteld zijn, wordt het kind opnieuw beoordeeld door de jeugdarts. Deze heroverweegt de differentiaaldiagnostiek en beoordeelt of er indicatie is om kinderfysiotherapie te starten of te continueren. Op de leeftijd van 4 tot 6 maanden bespreekt de kinderfysiotherapeut bij kinderen met een ernstige schedel- vervorming, vastgesteld met behulp van plagiocephalometrie, de mogelijkheid van helmtherapie met de ouders. Bij prematuren wordt hiervoor de gecorrigeerde leeftijd aangehouden. Correctie schedel met redressiehelm Als in de eerste levensmaanden van een baby de afplatting verergert, of als er al een ernstige afplatting aanwezig is vanaf de geboorte, kan een redressiehelm uitkomst bieden. De helm geeft de schedel ruimte voor groei op de plek van de afplatting en sluit aan op de rest van het hoofd. Tijdens het eerste levensjaar groeit de schedel van een mens harder dan ooit. De Livit Ottobock Care redressiehelm bestaat uit drie zachte binnenlagen en één harde buitenlaag, waardoor correctie kan worden gegeven op de schedel, maar de helm wel mee kan groeien met het hoofd. Door het op de juiste momenten verwijderen van deze lagen kunnen we aanpassingen maken in de helm gedurende de volledige draagperiode. Deze draagperiode ligt tussen 4 en 15 maanden. Meestal word de helm rond 6 maanden aangemeten en gedragen tot de eerste verjaardag. Hoe verloopt het proces van aanmeten, leveren en nazorg? De redressiehelm wordt aangemeten door middel van een 3d scan of een gipsmaatname. Bij een 3d scan wordt het kind met een mutsje op in een babystoeltje op een draaiende plaat gezet. Voor het kind een speelse aanmeet- methode. Door het kind langzaam rond te draaien voor de camera ontstaat er een beeld van het hoofd in 3d. In de productie wordt dit 3d beeld bewerkt tot een gecorrigeerde vorm waar een redressiehelm overheen wordt gemaakt. Bij gipsmaatname gebeurt hetzelfde, maar dan handmatig met behulp van een positieve gipsmodel. Bij het afleveren wordt de helm meerdere malen gepast en eventueel gecorrigeerd, totdat deze goed op en af gaat en goed aansluit met voldoende ruimte bij de afgeplatte zijde. Ouders krijgen uitgebreide instructie over het op en afzetten, het schoon houden en over het omgaan met eventuele drukplekken. En er is veel ruimte voor vragen en persoonlijke aandacht voor ouders en kind. Van afleveren tot einde therapie vinden gemiddeld 6 controleafspraken plaats om de verbetering van het hoofdje te beoordelen en de pasvorm van de helm te controleren. Het kind zal steeds verder in de helm gaan groeien. Rond de eerste verjaardag mag de helm weer af. Het hoofd is dan nog niet uitgegroeid en sommige schedelnaden blijven nog tot na de pubertijd open, waardoor verdere vorming nog mogelijk is. Dit gaat echter minder snel en in minder grote mate, omdat veel fontanellen dan al dicht zijn en verschuivingen van schedelnaden niet meer mogelijk zijn. Schedelnaden bestaan uit kraakbeen en dus flexibel. Schedelplaten kunnen hierdoor niet meer verschuiven ten opzichte van elkaar, maar nog wel wat kantelen. Livit Ottobock Care redressiehelm reduceert nadelen van helmtherapie sterk In de richtlijn van het Nederlands Centrum voor Jeugdgezondheid staan ook nadelen van helmtherapie omschreven, zoals huidproblemen, drukplekken, warmtestuwing, overmatig zweten, gewicht van de helm, rieken van de helm. Ook voor de ouders worden er nadelen aangegeven, zoals de extra verzorging, minder gemakkelijk kunnen knuffelen en frequente consulten bij de orthopedisch instrumentmaker. De voordelen van de Livit Ottobock Care redressiehelm: 1. De unieke, gepatenteerde redressiehelm van Livit stimuleert de groei van de schedel in een bepaalde richting, zodat deze meer symmetrisch wordt. 2. De baby heeft zelf geen last van het dragen van de helm. 3. De redressiehelm is verkrijgbaar in diverse kleuren en dessins. 4. Livit heeft een uniek en gepatenteerd groeilagen-systeem ontwikkeld voor de redressiehelm. Daarom hoeft de helm maar één keer te worden aangemeten. Naarmate het hoofdje van de baby groeit, kunnen de afmetingen worden bijgesteld. Er is dus slechts één helm nodig gedurende de volledige therapie. 5. De warmteregulering van het menselijk lichaam vindt, zeker bij jonge kinderen, voor een groot deel plaats via het hoofd. Een helm belemmert deze warmteregulering voor een deel. De Livit redressiehelm is daarom voorzien van ventilatiegaten. Indien wordt gekozen voor helmtherapie, is volgens consensus een leeftijd van tussen de vijf en zeven maanden de optimale startleeftijd van deze therapie (bij prematuren wordt de gecorrigeerde leeftijd aangehouden). De jeugdarts schrijft bij elke verwijzing een verwijsbrief met reden verwijzing, typering schedelvervorming, reeds uitgevoerde aanpak en vraagstelling. Definitie 'voorkeurshouding' volgens de richtlijnen van het Nederlands Centrum Jeugdzorg De toestand van de zuigeling waarbij deze in rugligging spontaan het hoofd of naar de rechterzijde of naar de linkerzijde geroteerd houdt gedurende driekwart van de observatietijd (min. 15 minuten), zonder actieve rotatiemogelijkheid van het hoofd over de volle 180 graden (Boere-Boonekamp et al.,2001). Een voorkeurshouding kan zich ook manifesteren in het onvoldoende draaien van het hoofd in rugligging, waarbij de zuigeling het hoofd bij voorkeur in de middenpositie houdt (Vlimmeren van et al.,2009a). Meer weten over helmtherapie en de Livit redressiehelm? Neem dan contact op met Jelmer Hofland, Operationeel Manager Pro- en Orthesen via jhofland@livit.nl. Literatuur: JGZ-richtlijn, Preventie, signalering en aanpak van voorkeurshouding en schedelvervorming, Nederlands Centrum Jeugdgezondheid. Standpunt en advies redressiehelm, Op 20 december 2011 uitgebracht aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, CVZ.
Een symmetrisch resultaat dankzij gepatenteerd groeilagen-systeem. Draagt prettig voor uw kind; de helm wordt volledig op maat gemaakt. Gegarandeerd één helm voor de hele therapie, geen vervanging noodzakelijk. Verkrijgbaar in diverse materialen, kleuren en dessins. De Livit Ottobock Care redressiehelm® wordt aangeboden voor een vast bedrag voor de gehele therapie, inclusief controles. In enkele gevallen wordt de redressiehelm vergoed vanuit een aanvullend pakket van uw zorgverzekeraar. Wordt door gespecialiseerde adviseurs aangemeten en binnen 2 weken afgeleverd. Tussen 2019 en 2022 hebben ruim 100 klanten feedback gegeven over onze helmtherapie. Zij geven met een gemiddelde van een 8,4 aan naar wens geholpen te zijn.
Figuur: voorbeelden van een 3D scan
Figuur: scanopstelling
Figuren ter illustratie van effecten proces van helmtherapie
4
Figuur: voor en na helmtherapie
Groeilagen
Ventillatiegaten
5
Symmetrisch
Meer informatie Voor meer informatie over redressiehelmtherapie binnen Livit Ottobock Care kunt u contact opnemen met een van onze experts: Jelmer Hofland via jhofland@livit.nl en Floris van de Peppel via fpeppel@livit.nl Auteurs Jelmer Hofland (Operationeel manager P&O) en Floris van de Peppel (CPO) Januari 2024