newsletter #7
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2022
ΕπιτροπΗ ΕποπτεΙας και ΕλΕγχου ΠαιγνΙων
BLUE #304875 GREEN #
Συμμετοχή της ΕΕΕΠ στο Global Gaming Expo στο Λας Βέγκας
Παίξτε υπεύθυνα και με ασφάλεια
10
12
Διαβούλευση με τις επιχειρήσεις Καζίνο με στόχο την ενίσχυση της βιωσιμότητας της αγοράς
04
06
05
Ρύθμιση της αγοράς παιγνίων Στόχος του ρυθμιστικού έργου της ΕΕΕΠ είναι η κατάρτιση του θεσμικού πλαισίου και η θέσπιση προδιαγραφών, διασφαλίζοντας ότι τόσο τα τυχερά όσο και τα επιτρεπόμενα τεχνικά-ψυχαγωγικά παίγνια, οργανώνονται και διεξάγονται με διαφανή και αδιάβλητο τρόπο και δεν εκτρέπονται σε παράνομη εκμετάλλευση και αισχροκέρδεια, προκειμένου να προστατεύονται τα συμφέροντα των πολιτών και του δημοσίου. Ενημερωθείτε στο https://www.gamingcommission.gov.gr
08
Η στελέχωση της ΕΕΕΠ προαπαιτούμενο εκπλήρωσης των καθηκόντων της
Συνεχής στήριξη από την ΕΕΕΠ της Επένδυσης IRC στο Ελληνικό
Ιχνηλατώντας τις ευκαιρίες για ανάπτυξη στην Ελλάδα του Online Gaming
Βασικά Μεγέθη Εννεάμηνου (Ιαν – Σεπ.) της Αγοράς Τυχερών Παιγνίων
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2022 / newsletter #7
Αντιπροσωπεία της ΕΕΕΠ επισκέφθηκε την μεγάλη Διεθνή Έκθεση Global Gaming Expo στο Λας Βέγκας από τις 11 έως τις 13 Οκτωβρίου.
Η υποστήριξη της επένδυσης του IRC καζίνο στο Ελληνικό αποτελεί πρωταρχικό στόχο της ΕΕΕΠ στο πλαίσιο των ρυθμιστικών και των εποπτικών αρμοδιοτήτων της.
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2022 / newsletter #6
Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο τρόπος οργάνωσης και λειτουργίας ενός Integrated Resort Casino (I.R.C) διαφέρει πολύ από αυτήν των παραδοσιακών καζίνο, κατά κύριο λόγο σε τομείς όπως η χωρική διασύνδεση των παραπληρωματικών, διακριτών χρήσεων, η εγκατάσταση και λειτουργία σύγχρονων τεχνολογικών υποδομών και εφαρμογών και η παροχή αναβαθμισμένων υπηρεσιών φιλοξενίας και ψυχαγωγίας. Στο πλαίσιο της επίσκεψης της στις ΗΠΑ, η Αντιπροσωπεία επισκέφθηκε τις εγκαταστάσεις I.R.C. της Hard Rock όπου έλαβε εκτενή ενημέρωση από ανώτατα στελέχη της εταιρίας με επικεφαλής τον CEO κ Jim Allen και ξεναγήθηκε στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης. Στόχος της συνάντησης ήταν η προετοιμασία της ΕΕΕΠ με την ενημέρωση των στελεχών της σχετικά με το μέγεθος και την πολυπλοκότητα αυτού του είδους των επενδύσεων και η μεταφορά της σχετικής τεχνογνωσίας στην Επιτροπή, προκειμένου να κατανοηθούν επαρκώς ζητήματα που αφορούν στον τρόπο λειτουργίας και να εντοπιστούν θέματα τεχνικής ή νομικής φύσης που μπορούν να προκύψουν κατά τη διάρκεια υλοποίησης και λειτουργίας της επένδυσης, ώστε αυτά να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά από την ΕΕΕΠ με τις κατάλληλες ρυθμιστικές και επιχειρησιακές επιλογές. Παράλληλα η Επιτροπή μελετά και αναμένεται άμεσα να προτείνει στην Πολιτεία τη διαμόρφωση μίας σταθερής, διαρκούς δομικής λύσης για τη συνεχή παρακολούθηση της προόδου της επένδυσης του IRC στο Ελληνικό, καθώς και τον συντονισμό των αρμόδιων οργάνων και φορέων για την επίλυση τυχόν προβλημάτων που πιθανώς ανακύψουν, ώστε η εμβληματική αυτή επένδυση να υλοποιηθεί το συντομότερο δυνατό, τηρουμένων των προβλεπόμενων χρονοδιαγραμμάτων.
Τα στελέχη της Επιτροπής παρακολούθησαν πλήθος εισηγήσεων από εξειδικευμένα στελέχη της αγοράς των παιγνίων, ενημερώθηκαν για τις διεθνείς εξελίξεις και τάσεις στη διεθνή αγορά Gaming ενώ είχαν την δυνατότητα να δουν από κοντά σημαντικές τεχνολογικές καινοτομίες στον κλάδο. Η αντιπροσωπεία είχε διμερή συνάντηση με την αντίστοιχη Εποπτική Αρχή της Νεβάδα (Nevada Gaming Control Board), κατά την οποία ενημερώθηκε εκτενώς για τις αρμοδιότητες της Ρυθμιστικής Αρχής και τις διαδικασίες εποπτείας και ελέγχου του κλάδου των παιγνίων στην Πολιτεία της Νεβάδα.
Ήδη από τις 15 Οκτωβρίου 2022, η ΕΕΕΠ έχει παραλάβει τις προτάσεις που υπέβαλαν τα καζίνο της χώρας, κατόπιν σχετικού αιτήματος της Επιτροπής, με το οποίο είχε ζητήσει από τα Καζίνο της χώρας να διατυπώσουν προτάσεις θεσμικού χαρακτήρα για την ενίσχυση της βιωσιμότητάς τους και τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας της συγκεκριμένης αγοράς. Στη διαδικασία συμμετέχουν όλες οι επιχειρήσεις Καζίνο της χώρας, περιλαμβανομένης της «ΕΚΑΖ Ελληνικού Α.Ε.».
Τα Καζίνο, για ποικίλους λόγους, αντιμετωπίζουν στο σύνολό τους σημαντικά προβλήματα βιωσιμότητας. Το γεγονός αυτό τεκμηριώνεται και από τα μεγέθη που δημοσιεύονται και δείχνουν τη σημαντική συρρίκνωση των εσόδων τους. Υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση των αιτιών των προβλημάτων, ανάλογα με τον τόπο εγκατάστασης και τις ιδιαιτερότητες κάθε επιχείρησης ξεχωριστά. Οι προτάσεις που υποβλήθηκαν θα εξεταστούν, τόσο από νομική σκοπιά, καθώς υπάρχουν νομικές ή συμβατικές δεσμεύσεις που δεν είναι δυνατόν να παραβιαστούν, όσο και από τη σκοπιά του χρηματοοικονομικού περιβάλλοντος, προκειμένου να εκτιμηθεί η συμβολή τους στην προσπάθεια αναβάθμισης της λειτουργίας της αγοράς. Ταυτόχρονα θα εκτιμηθούν και οι κοινωνικές επιπτώσεις κάθε πρότασης, με στόχο να μεγιστοποιηθούν οι θετικές επιδράσεις στον κοινωνικό ιστό. Με την ολοκλήρωση της διαβούλευσης, η ΕΕΕΠ σκοπεύει να συντάξει δέσμη προτάσεων, με σαφή τεκμηρίωση και στο βαθμό που απαιτούν νομοθετική ρύθμιση να τις εισηγηθεί επισήμως. Βασικός στόχος είναι οι λύσεις που θα προταθούν, να διασφαλίζουν μεσομακροπρόθεσμα την προοπτική της αγοράς των καζίνο με τρόπο, νομικά και επιχειρησιακά, συμβατό με τη λειτουργία του συνόλου της αγοράς των τυχερών παιγνίων. Εκτιμάται ότι η διαδικασία θα ολοκληρωθεί στο 1ο τρίμηνο του 2023. Οι ενέργειες της ΕΕΕΠ έχουν ως στόχο να στηρίξουν την προσπάθεια ανάκαμψης και εκσυγχρονισμού της λειτουργίας των επιχειρήσεων καζίνο, γιατί είναι σημαντική η συμβολή τους, στην απασχόληση και στον περιορισμό του παράνομου τζόγου.
Οι ενέργειες της ΕΕΕΠ έχουν ως στόχο να στηρίξουν την προσπάθεια ανάκαμψης και εκσυγχρονισμού της λειτουργίας των επιχειρήσεων καζίνο, γιατί είναι σημαντική η συμβολή τους, στην απασχόληση και στον περιορισμό του παράνομου τζόγου.
07
Έκτοτε η αιμορραγία στελεχών ήταν συνεχής. Σταμάτησε στο τέλος του 2021 όταν δόθηκε νομοθετικά η δυνατότητα να μεταταχθούν όσοι αποσπασμένοι είχαν παραμείνει στην Αρχή και το επιθυμούσαν. Υπό το νέο καθεστώς, μετατάχθηκαν τελικά μόνο 32 εργαζόμενοι με ένα ετήσιο κόστος της τάξης του 1 εκ. €. Ωστόσο, τα καθήκοντά της Αρχής σήμερα είναι πολλαπλάσια και πολύ πιο σύνθετα από εκείνα του 2014. Για να μπορέσει λοιπόν η Αρχή να ανταπεξέλθει αποτελεσματικά σε αυτά τα καθήκοντα πρέπει να στελεχωθεί περαιτέρω με το κατάλληλο προσωπικό. Το πρόβλημα του επαρκούς σε αριθμό και προσόντα προσωπικού, είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν πολλοί φορείς του δημοσίου. Η διοίκηση της ΕΕΕΠ έχει θέσει ως στόχο πρώτης προτεραιότητας την επίλυσή του, παρότι τα περιθώρια και η ευελιξία είναι περιορισμένα. Από τον Οκτώβριο η ΕΕΕΠ έχει εκδώσει προκηρύξεις για την ανάθεση με συμβάσεις έργου 4μηνης διάρκειας με δυνατότητα επέκτασης για άλλους 4 μήνες, σε επιστήμονες πληροφορικής και ελεγκτές με προϋπηρεσία στον έλεγχο και εκπαίδευση στην ελεγκτική. Επιδιώκεται σε πρώτη φάση η συνεργασία με 15 επιστήμονες πληροφορικής και 15 επαγγελματίες ελεγκτές. Σκοπός είναι αυτά τα στελέχη, στο βαθμό που θα το θελήσουν και θα αποδειχθούν αποτελεσματικά, να ενσωματωθούν σταδιακά στο οργανικό σώμα της ΕΕΕΠ, με τήρηση προφανώς των προβλεπόμενων διαδικασιών. Η διαδικασία ανάθεσης προβλέπεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του χρόνου. Για τους επιστήμονες της πληροφορικής ο κλάδος των παιγνίων, αποτελεί πρόκληση σε παγκόσμιο επίπεδο. Βρίσκεται στην αιχμή των τεχνολογικών εξελίξεων και είναι μία αγορά που προσφέρει υψηλές αμοιβές και μεγάλες προοπτικές. Για τους επαγγελματίες ελεγκτές, τα ελεγκτικά αντικείμενα της ΕΕΕΠ είναι από τα πλέον ενδιαφέροντα, γιατί σχετίζονται με πολύ υψηλή τεχνολογία. Ο στόχος της ΕΕΕΠ, μέσα από μηχανισμούς διαρκούς εκπαίδευσης και πρακτικής εξάσκησης, είναι όλα τα στελέχη της να μετεξελιχθούν σε εξειδικευμένους «ελεγκτές παιγνίων» υψηλών προδιαγραφών που θα χειρίζονται σύνθετες εφαρμογές για την εκτέλεση του έργου τους.
Η ΕΕΕΠ στο τέλος του 2014 απασχολούσε περίπου 170 εργαζόμενους, που υπηρετούσαν σε αυτήν με απόσπαση από άλλες υπηρεσίες και με ετήσιο μισθολογικό κόστος της τάξης των 4,5 εκ. €.
Το πρόβλημα του επαρκούς σε αριθμό και προσόντα προσωπικού, είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν πολλοί φορείς του δημοσίου. Η διοίκηση της ΕΕΕΠ έχει θέσει ως στόχο πρώτης προτεραιότητας την επίλυσή του, παρότι τα περιθώρια και η ευελιξία είναι περιορισμένα.
09
Ο κλάδος των διαδικτυακών παιγνίων, είναι ο πλέον δυναμικός σε παγκόσμιο επίπεδο και αυτή η τάση επιβεβαιώνεται και στη χώρα μας, όπως προκύπτει και από την εξέλιξη των βασικών οικονομικών μεγεθών του.
Η ΕΕΕΠ σχεδιάζει να ερευνήσει το ζήτημα σε βάθος, να διαπιστώσει ποια είναι τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα και οι παράγοντες που μπορεί να επιδρούν αρνητικά και να προτείνει στην Πολιτεία τη θέσπιση συγκεκριμένων κινήτρων, που θα καταστήσουν τη χώρα μας πιο ελκυστική για αντίστοιχες επενδύσεις.
Παρότι ο πολύς κόσμος γνωρίζει μόνο τους Παρόχους τυχερών διαδικτυακών παιγνίων, στην ουσία πρόκειται για ένα σύνθετο «οικοσύστημα». Οι εταιρίες που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας απασχολούν εξειδικευμένα στελέχη σε αυτό το «οικοσύστημα». Ορισμένες, παρότι ξεκίνησαν από την Ελλάδα, έχουν αναπτύξει σημαντική διεθνή δραστηριότητα, ενώ άλλες ανήκουν σε μεγάλους διεθνείς ομίλους. Ένα σημαντικό τμήμα του «οικοσυστήματος», ίσως το σημαντικότερο, είναι οι παραγωγοί λογισμικού. Παράγουν, συντηρούν και εξελίσσουν τα παιχνίδια, αλλά και ένα πλήθος άλλων αναγκαίων εφαρμογών που χρησιμοποιούνται για τη διεξαγωγή τους. Θα ήταν πολύ σημαντικό για τη χώρα μας, να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον προσέλκυσης επενδύσεων από τις οντότητες που υποστηρίζουν τη διεξαγωγή παρέχοντας τεχνογνωσία και προϊόν στους Κατόχους των Αδειών. Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος των επιχειρήσεων αυτών συγκεντρώνεται στο Η.Β. και σε μικρές χώρες ή δικαιοδοσίες, όπως η Μάλτα, το Γιβραλτάρ, η Νήσος του Μαν, τα νησιά της Μάγχης. Η επιλογή εγκατάστασης μάλλον έγινε με κριτήριο φορολογικά κίνητρα. Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα μας, ωστόσο, είναι πολύ πιο σύνθετα και δεν εξαντλούνται μόνο στους συντελεστές φορολογίας. Η ΕΕΕΠ σχεδιάζει να ερευνήσει το ζήτημα σε βάθος, να διαπιστώσει ποια είναι τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα και οι παράγοντες που μπορεί να επιδρούν αρνητικά και να προτείνει στην Πολιτεία τη θέσπιση συγκεκριμένων κινήτρων, που θα καταστήσουν τη χώρα μας πιο ελκυστική για αντίστοιχες επενδύσεις, διαμορφώνοντας ένα επενδυτικό και επιχειρηματικό περιβάλλον που θα βελτιώσει την απόδοση και τις συνθήκες λειτουργίας όλης της αγοράς των τυχερών παιγνίων της χώρας. Για το λόγο αυτό η ΕΕΕΠ εκτιμά ότι θα υπάρξει συμβολή στην προσπάθεια έρευνας, μελέτης και διατύπωσης προτάσεων το συγκεκριμένο ζήτημα και από την πλευρά των επιχειρήσεων που ήδη δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα στον τομέα αυτόν σε επίπεδο Β2C. Οι σχετικές προτάσεις αναμένεται να λάβουν την τελική τους μορφή εντός του 2ο εξαμήνου του 2023. Επίσης, η ΕΕΕΠ επεξεργάζεται και αναμένεται να προτείνει στην Πολιτεία και τη θεσμοθέτηση της δυνατότητας εγκατάστασης και λειτουργίας Ειδικών Χώρων (Studios) για την παροχή παιγνίων Live Casino μέσω του διαδικτύου, που θα τροφοδοτούν τα παίγνια που διεξάγονται ζωντανά στους Κατόχους Αδειών τυχερών παιγνίων μέσω διαδικτύου στην ελληνική επικράτεια. Μία πρόταση που, εφόσον υιοθετηθεί, αναμένεται να ενισχύσει την απασχόληση και τα δημοσιονομικά έσοδα, χωρίς αρνητικές κοινωνικές επιπτώσεις, αφού τα studios αυτά δεν είναι ανοιχτά στο κοινό αλλά προορίζονται αποκλειστικά για τη Live διεξαγωγή των παιγνίων καζίνο που παρέχονται στους παίκτες μέσω του διαδικτύου και που σήμερα τροφοδοτούνται στους Κατόχους των Αδειών από αντίστοιχα studios που λειτουργούν σε άλλες χώρες.
11
*Τα δεδομένα για το 2022 είναι αυτά που προκύπτουν από τις δηλώσεις των παρόχων τυχερών παιγνίων και είναι πιθανόν να διαφοροποιηθούν με βάση τους ελέγχους που διενεργεί η ΕΕΕΠ
Στους πίνακες που ακολουθούν εμφανίζονται 4 κρίσιμα μεγέθη της αγοράς των τυχερών παιγνίων, όπως διαμορφώθηκαν στο ενιάμηνο των ετών 2019 έως και 2022. Το κρίσιμο συγκρίσιμο έτος με το 2022 είναι το 2019 που δεν υπήρχε πανδημία. Το κρίσιμο μέγεθος για τους παρόχους συνολικά είναι το GGR, που απεικονίζει το «έσοδό» τους από τα παίγνια. Διαμορφώθηκε σε 1,695 δις € το 2022 έναντι 1,595 δις € το 2019, γεγονός που καταδεικνύει πως η αγορά συνολικά εξισορροπήθηκε σε σχέση με την προ πανδημίας περίοδο. Υπάρχουν όμως ανισομέρειες στην ανάκαμψη. Τα καζίνο υπολείπονται ακόμη σημαντικά, ενώ οι διαδικτυακές εταιρίες έχουν αυξήσει σημαντικά το μερίδιό τους. Το Total Gaming Revenue αυξήθηκε πολύ σημαντικά από 11,397 δις € σε 20,245 δις €, ωστόσο θα πρέπει κανείς να συνυπολογίζει το γεγονός ότι στο μέγεθος αυτό περιλαμβάνονται τα ποσά που κερδίζονται και ξαναπαίζονται (recycling) από τους παίκτες. Τα δικαιώματα του δημοσίου μειώθηκαν αρκετά από 519 εκ. € σε 348 εκ. €. Η μείωση οφείλεται κυρίως στην αλλαγή των συντελεστών για τα παιχνίδια του ΟΠΑΠ που έγινε το 2020 λόγω της σχετικής συμβατικής δέσμευσης της Πολιτείας, μείωση που δεν μπόρεσε να αντισταθμιστεί παρά τη σημαντική αύξηση των δικαιωμάτων που προκύπτουν από τα διαδικτυακά παίγνια. Τέλος σημαντική είναι η αύξηση των φόρου κερδών των παικτών από 77 εκ. € σε 169 εκ. €, λόγω μεταβολών που έγιναν στη φορολογική βάση και τους συντελεστές φορολόγησης.
α) 1*,2*,4*: Στα Δικαιώματα περιλαμβάνονται: Συμμετοχή Ε.Δ., Πόρος της ΕΕΕΠ. β) 3*: Στα Δικαιώματα Ιπποδρόμου περιλαμβάνονται: Δικαιώματα Φ.Ε.Ε., Λογαριασμός Επάθλων, Δικαιώματα Ελληνικού Δημοσίου, Πόρος της ΕΕΕΠ. γ) 5*: Στα Δικαιώματα Καζίνο περιλαμβάνονται: Συμμετοχή Ε.Δ., Έσοδα από εισιτήρια (όπου εφαρμόζεται), Απόδοση συμμετοχής υπέρ Δήμων, ποσοστό 1% x WIN για τη περίοδο αναφοράς (όπου εφαρμόζεται) (ΕΚΑΖ), Ετήσιο Τέλος διατήρησης της άδειας (όπου εφαρμόζεται).
13
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Η εμβληματική επένδυση του Καζίνο στο Ελληνικό