newsletter #9
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2023
08
10
Για την εξυγίανση των Καζίνο Ρίου, Κέρκυρας και Αλεξανδρούπολης
Βασικά Μεγέθη Δωδεκαμήνου (Ιαν – Δεκ.) της Αγοράς Τυχερών Παιγνίων
«Εσωτερικές εξελίξεις» στην ΕΕΕΠ
04
Αδειοδότηση για BROBET Ltd
06
Ρύθμιση της αγοράς παιγνίων Στόχος του ρυθμιστικού έργου της ΕΕΕΠ είναι η κατάρτιση του θεσμικού πλαισίου και η θέσπιση προδιαγραφών, διασφαλίζοντας ότι τόσο τα τυχερά όσο και τα επιτρεπόμενα τεχνικά-ψυχαγωγικά παίγνια, οργανώνονται και διεξάγονται με διαφανή και αδιάβλητο τρόπο και δεν εκτρέπονται σε παράνομη εκμετάλλευση και αισχροκέρδεια, προκειμένου να προστατεύονται τα συμφέροντα των πολιτών και του δημοσίου. Ενημερωθείτε στο https://www.gamingcommission.gov.gr
Παίξτε υπεύθυνα και με ασφάλεια
Στρατηγικός Σχεδιασμός της ΕΕΕΠ 2023-2027
05
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2023 / newsletter #9
Η διαδικασία εξυγίανσης των τριών καζίνο έχει απασχολήσει πρόσφατα αρκετά τα ΜΜΕ και συνεχίζει να τα απασχολεί. Είναι εύλογο, γιατί αυτές οι διαδικασίες είναι χρονοβόρες, εμπλέκονται διάφοροι φορείς της πολιτείας, υπάρχουν αντικρουόμενα συμφέροντα που πρέπει να διευθετηθούν και πολλές φορές ανακύπτουν παρεξηγήσεις και δυσκολίες στις διαπραγματεύσεις. Ποτέ δεν είναι σίγουρη η κατάληξή τους.
Εφόσον οι επενδυτές και οι εργαζόμενοι συμφωνήσουν με βιώσιμο τρόπο και τηρήσουν τα συμφωνηθέντα, η ΕΕΕΠ, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, θα βοηθήσει, όσο της επιτρέπεται, να ανακάμψουν τα καζίνο, εξετάζοντας με ταχύτητα και κατανόηση αιτήματα που θα της υποβληθούν..
Το «δημόσιο συμφέρον» είναι πολύ απλό να προσδιοριστεί. Τα Καζίνο στις τρεις αυτές περιοχές πρέπει να λειτουργήσουν, να εξυγιανθούν και να αναπτυχθούν. Αυτό εξυπηρετεί τους στόχους για περιορισμό του παράνομου τζόγου, διασφάλιση και αύξηση των δημοσιονομικών εσόδων, διατήρηση και αύξηση της απασχόλησης, εξομάλυνση της λειτουργίας της αγοράς των καζίνο. Τα συμφέροντα των επενδυτών και των εργαζόμενων, φαίνεται επίσης να ταυτίζονται με το δημόσιο συμφέρον. Οι επενδυτές αναλαμβάνουν ένα ρίσκο και επιθυμούν τα καζίνο να εξυγιανθούν και να αποφέρουν έσοδα που θα αποσβέσουν το κόστος της επένδυσής τους και θα τους αποφέρουν κέρδη. Οι εργαζόμενοι που έχουν υποφέρει πολύ και για μεγάλο διάστημα, επιθυμούν να εξυγιανθούν τα καζίνο, να εξασφαλίσουν την μελλοντική απασχόληση τους για το σύνολο ή το μεγαλύτερο μέρος τους, να τους καταβληθεί το μεγαλύτερο δυνατό τμήμα των αμοιβών που δεν έχουν εισπράξει, να ξαναδημιουργηθούν συνθήκες κανονικότητας σε ότι αφορά τη δουλειά τους. Είναι εύλογο για τους εργαζόμενους να είναι καχύποπτοι, μετά από όσα έχουν μεσολαβήσει για μεγάλο διάστημα και τόσες υποσχέσεις που δεν τηρήθηκαν. Είναι εύλογο για τους επενδυτές να φοβούνται για τους κινδύνους που έχουν αναλάβει και να προσπαθούν να τους περιορίσουν όσο είναι δυνατό. Αν όμως οι εύλογοι φόβοι και ανησυχίες δεν αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά με καλή πίστη και τις ανάλογες δεσμεύσεις, υπάρχει ο σαφής κίνδυνος η διαδικασία εξυγίανσης να καταρρεύσει για το σύνολο ή για κάποιο ή κάποια από τα καζίνο. Σε αυτήν την περίπτωση όλοι οι άμεσα εμπλεκόμενοι, αλλά και το δημόσιο, θα βγουν χαμένοι. Το νομικό πλαίσιο της ΕΕΕΠ, τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες της είναι συγκεκριμένα. Στη διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη, με δεδομένο ότι είναι σε επαφή και με τις δύο πλευρές, εκείνο που μπορεί να προσφέρει είναι καλές υπηρεσίες με σκοπό την άμβλυνση αντιθέσεων και την πρόταση διεξόδων σε αδιέξοδα. Εφόσον οι επενδυτές και οι εργαζόμενοι συμφωνήσουν με βιώσιμο τρόπο και τηρήσουν τα συμφωνηθέντα, η ΕΕΕΠ, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, θα βοηθήσει, όσο της επιτρέπεται, να ανακάμψουν τα καζίνο, εξετάζοντας με ταχύτητα και κατανόηση αιτήματα που θα της υποβληθούν. Αν όμως οι διαδικασίες διαπραγμάτευσης και διαλόγου καταρρεύσουν, δεν θα έχει άλλη επιλογή, παρά να εφαρμόσει με τυπικό τρόπο αυτά που προβλέπονται και που μπορούν να φτάσουν έως την αφαίρεση της άδειας. Ως ΕΕΕΠ θα κάνουμε κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε οι διαπραγματεύσεις των επενδυτών με τους εργαζόμενους να έχουν αίσιο τέλος ώστε να επιτευχθεί δίκαιη συμφωνία.
Στο διάστημα μέχρι το τέλος Μαρτίου κάθε χρόνου, η ΕΕΕΠ πρέπει να συντάξει και εγκρίνει τις ετήσιες οικονομικές της καταστάσεις και την Έκθεση Πεπραγμένων για το προηγούμενο έτος.
Ακόμη και αν δεν ήταν καταγραμμένος και δημοσιοποιημένος ένας Στρατηγικός Σχεδιασμός για την ΕΕΕΠ, στην πράξη υπήρχε και υλοποιούνταν. Πήγαζε από το νομικό πλαίσιο που τη διέπει, το οποίο διαρκώς εξελίσσεται, αλλά οι βασικοί στρατηγικοί άξονές του παραμένουν σταθεροί.
Παρόλα αυτά έχει μεγάλη σημασία αυτοί οι άξονες να αναπτυχθούν με πληρέστερο και κατανοητό τρόπο, να ιεραρχηθούν, να περιγραφεί η πορεία που έχει ακολουθήσει η ΕΕΕΠ, η υπάρχουσα κατάσταση με τα θετικά και τις απειλές της και κυρίως να περιγραφούν και να εκλαϊκευτούν οι στόχοι που πρέπει να υλοποιηθούν σε μακροχρόνιο ορίζοντα Στο διάστημα μέχρι το τέλος Μαρτίου κάθε χρόνου, η ΕΕΕΠ πρέπει να συντάξει και εγκρίνει τις ετήσιες οικονομικές της καταστάσεις και την Έκθεση Πεπραγμένων για το προηγούμενο έτος. Είναι μία σύνθετη και πιεστική δουλειά. Τα τελευταία δύο χρόνια γίνεται εμπρόθεσμα και έτσι προβλέπεται να γίνει και φέτος. Τα δύο αυτά σημαντικά έγγραφα, πριν αποσταλούν στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής και δημοσιοποιηθούν, ελέγχονται από ανεξάρτητους ορκωτούς ελεγκτές, οι εκθέσεις των οποίων επισυνάπτονται. Σε αυτή την φάση οι προσπάθειες της Επιτροπής επικεντρώνονται στο Στρατηγικό Σχεδιασμό 2023 -2027. Η ολοκλήρωση του Στρατηγικού Σχεδιασμού προβλέπεται να γίνει σε αυτό το διάστημα και τώρα βρίσκεται σε μία διαδικασία ευρείας εσωτερικής διαβούλευσης. Αν και το τελικό κείμενο δεν έχει διαμορφωθεί ακόμη, οι βασικοί στρατηγικοί άξονες και η προτεραιοποίηση τους, φαίνεται ότι δεν θα αλλάξουν στην ουσία τους, με βάση τον αρχικό σχεδιασμό και όσα διατυπώνονται από όσους συμμετέχουν στη διαβούλευση. Η πρώτη προτεραιότητα της ΕΕΕΠ είναι η προστασία του κοινωνικού συνόλου και ιδιαίτερα των ευάλωτων ομάδων από τους κινδύνους που είναι σύμφυτοι με τα τυχερά παιχνίδια και η διαρκής ανάπτυξη του θετικού κοινωνικού αποτυπώματος της αγοράς των παιγνίων. Η δεύτερη προτεραιότητα είναι ο περιορισμός στο ελάχιστο της παραβατικότητας και παρανομίας που σχετίζονται με τα τυχερά παιχνίδια και κυρίως το φαινόμενο του «παράνομου τζόγου» σε επίγειο και διαδικτυακό επίπεδο. Η τρίτη προτεραιότητα είναι η υποστήριξη και η ενίσχυση των επενδύσεων και της καινοτομίας στην αγορά των παιγνίων, με όλα τα θετικά που συνεπάγονται. Η τέταρτη προτεραιότητα σχετίζεται με την ΕΕΕΠ, την υποδομή της σε ανθρώπινο δυναμικό και υλικοτεχνική υποδομή, την εσωτερική της αναδιάρθρωση με σκοπό να αυξήσει την αποτελεσματικότητά της, τη διαρκή βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχει, την ευρύτερη δυνατή εφαρμογή στην πράξη διαδικασιών διαφάνειας και λογοδοσίας. Στόχος είναι να γίνουν επιμέρους σχέδια δράσης και οι δράσεις να υλοποιούνται στη βάση χρονοδιαγράμματος. Αυτός είναι ο στόχος της διοίκησης και των στελεχών της ΕΕΕΠ. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται και η μέγιστη διαφάνεια και η μέτρηση της αποτελεσματικότητας.
07
Σε 16 πλέον ανέρχονται οι διαδικτυακοί πάροχοι τυχερών παιγνίων στην Ελλάδα. Την Παρασκευή στις 3.2.2023 η Επιτροπή ενέκρινε την καταλληλόλητα των μετόχων της εταιρίας BROBET Ltd και χορήγησε άδειες Διεξαγωγής Τυχερών Παιγνίων μέσω Διαδικτύου Τύπου 1 και Τύπου 2. Η εταιρία κατέβαλε το σύνολο των δικαιωμάτων του δημοσίου για τη χορήγηση άδειας ποσού 5 εκ. €, παρότι θα μπορούσε να τα καταβάλλει τμηματικά σε 4 δόσεις. Έτσι οι αδειοδοτημένες διαδικτυακές εταιρίες ανέρχονται πλέον σε 16, ενώ βρίσκονται στα τελικά στάδια οι έλεγχοι για την εξέταση των αιτημάτων άλλων δύο υποψήφιων παρόχων. Όπως είναι γνωστό, χορήγηση άδειας υπάρχει μόνο μετά την σχετική απόφαση της Επιτροπής, ενώ μεσολαβεί ενδελεχής έλεγχος ενός πλήθους δικαιολογητικών μετά την αίτηση ενός υποψήφιου παρόχου.
Το βασικό στελεχικό δυναμικό Η δυναμική για το 2022 ήταν θετική. Το βασικό στελεχικό δυναμικό της ΕΕΕΠ είναι δημόσιοι υπάλληλοι που ανήκουν στην οργανική της δύναμη ή είναι αποσπασμένοι από άλλες δημόσιες υπηρεσίες. Στις 31.12.2021 η ΕΕΕΠ απασχολούσε 43 υπαλλήλους, από τους οποίους 3 βρίσκονταν σε μακροχρόνια άδεια. Δηλαδή απασχολούσε 40 στελέχη. Στο σύνολό τους ήταν «αποσπασμένοι». Δηλαδή στο τέλος του 2021 η ΕΕΕΠ δεν είχε ΚΑΝΕΝΑΝ δικό της υπάλληλο. Μέχρι τις 30.6.2022 αποχώρησαν ορισμένοι αποσπασμένοι και μετατάχθηκαν για πρώτη φορά αρκετά στελέχη. Έτσι απασχολούσε 40 στελέχη, από τα οποία 2 βρίσκονταν σε μακροχρόνια άδεια. Από αυτά τα στελέχη 34 ήταν μεταταγμένοι και αποτελούσαν πλέον οργανική δύναμη της ΕΕΕΠ και 6 ήταν αποσπασμένοι. Στις 31.12.2022 ο αριθμός των στελεχών από το δημόσιο τομέα ήταν 45 με 36 μεταταγμένους και 9 αποσπασμένους. Η διαδικασία στελέχωσης σε αυτό το επίπεδο βρίσκεται σε εξέλιξη. Η επικουρική βοήθεια Η ΕΕΕΠ στο τέλος του 2014 απασχολούσε 173 στελέχη, όλα από το δημόσιο τομέα και όλα αποσπασμένα. Ενώ τα καθήκοντα και οι ευθύνες της αυξάνονταν με ταχύτητα, ο αριθμός του στελεχικού δυναμικού κατέρρεε. Αυτοί που έμεναν έπρεπε να δουλεύουν σε ολοένα πιο δύσκολες συνθήκες. Γίνονταν προσπάθειες τα κενά σε ένα βαθμό να καλυφθούν με συμβάσεις έργου ατομικές ή μέσω μικρών εταιριών. Στο 2021 ψηφίστηκε από τη Βουλή διάταξη που έδινε τη δυνατότητα να «προσληφθούν» με συμβάσεις έργου 8μηνης διάρκειας ειδικοί επιστήμονες. Η διαδικασία έγινε με απόλυτη διαφάνεια. Ζητήθηκαν 35 στελέχη και «προσλήφθηκαν» τελικά περίπου 20. Η υποστήριξη με συμβάσεις έργου αποτελεί «αναγκαίο κακό» και προσφέρει κάποια ανακούφιση, αλλά δεν λύνει το πρόβλημα. Η ΕΕΕΠ χρειάζεται μόνιμη και επαρκή ποιοτικά και ποσοτικά στελέχωση, γιατί το έργο της είναι εξαιρετικά εξειδικευμένο. Πληροφοριακό σύστημα Η ΕΕΕΠ για να μπορέσει να εκπληρώσει το σκοπό του διαρκούς και αυστηρού ελέγχου των διαδικτυακών εταιριών παιγνίων, πρέπει να είναι σε θέση να συλλέγει, διαχειρίζεται και επεξεργάζεται, σε πραγματικό χρόνο, τα δεδομένα εκείνα (δεδομένα παικτικής δραστηριότητας και οικονομικά δεδομένα) που θα της επιτρέπουν να εντοπίζει κινδύνους, να τους αναλύει και να ενεργεί ανάλογα. Προκειμένου να επιτευχθεί ο παραπάνω στόχος απαιτείται η υλοποίηση τριών σημαντικών βημάτων. Το πρώτο αφορά τις διαδικτυακές εταιρίες, οι οποίες καλούνται να έχουν ολοκληρώσει την εγκατάσταση του Ενδιάμεσου Συστήματος Ελέγχου (Safe Server) στην Ελλάδα, στο οποίο μεταξύ άλλων λειτουργικοτήτων, θα αποθηκεύονται, με ασφαλή τρόπο, τα δεδομένα παικτικής δραστηριότητας, καθώς επίσης και να εξασφαλίσουν ασφαλή πρόσβαση της ΕΕΕΠ σε αυτό. Το βήμα αυτό ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο του 2022, στα πλαίσια των ρυθμίσεων του νόμου. Το δεύτερο να έχει η ΕΕΕΠ το απαραίτητο δυναμικό να αναλύσει και να επεξεργαστεί τα δεδομένα. Παρά τα προβλήματα στη στελέχωση, θεωρούμε ότι έχουμε αυτή τη δυνατότητα. Το τρίτο βήμα αφορά στην ανάπτυξη της απαραίτητης τεχνολογικής υποδομής προκειμένου η ΕΕΕΠ να υποδεχτεί, διαχειριστεί και αναλύσει τα μεγάλου όγκου και ειδικής πολυπλοκότητας δεδομένα των στοιχηματικών εταιρειών. Η διαδικασία για την προμήθεια της υποδομής ξεκίνησε στις αρχές του 2021 και έχει ενταχθεί στο ΕΣΠΑ. Οι ενστάσεις και οι προσφυγές στη δικαιοσύνη, έχουν καθυστερήσει υπερβολικά την συμβασιοποίηση του έργου. Η ΕΕΕΠ αξιολογώντας τα δεδομένα από ουσιαστική και νομική σκοπιά, έχει προχωρήσει στην «προσωρινή κατακύρωση» αναδόχου και βρίσκεται στη διαδικασία αξιοποίησης όλων των δυνατοτήτων που υπάρχουν για να προχωρήσει το έργο, μέχρι να γίνει η οριστική κατακύρωση όταν αποφανθεί η δικαιοσύνη επί των προσφυγών. Παράλληλα έχει αναπτύξει εναλλακτικές λύσεις για τη λήψη των δεδομένων, που της δίνουν τη δυνατότητα να επιτελεί με επάρκεια το εποπτικό και ελεγκτικό της έργο μέχρι να ολοκληρωθεί η ανάπτυξη του νέου πληροφοριακού συστήματος.
09
Κατά κανόνα οι εσωτερικές αναδιατάξεις μίας Αρχής όπως η ΕΕΕΠ, φαίνεται να μην αποτελούν «είδηση» με την έννοια ότι αποτελούν ένα εσωτερικό ζήτημα που δεν ενδιαφέρει το ευρύ κοινό. Δεν είναι σωστό. Γιατί από αυτές τις «εσωτερικές» εξελίξεις εξαρτάται το έργο που προσφέρεται. Επιπλέον το Newsletter δεν απευθύνεται στο «ευρύ» αλλά σε ένα «ειδικό» κοινό, που λογικό είναι να ενδιαφέρεται για αυτές τις εξελίξεις. Κατά συνέπεια μία συνοπτική πληροφόρηση σε αυτό το πεδίο, μπορεί να έχει ενδιαφέρον.
Στους πίνακες που ακολουθούν εμφανίζονται τα 4 κρίσιμα μεγέθη της αγοράς των τυχερών παιγνίων, όπως διαμορφώθηκαν σε ετήσια βάση για τα έτη από το 2019 έως και 2022. Το συγκρίσιμο έτος με το 2022 καταρχήν είναι το 2019, γιατί τα έτη 2020 και 2021 επηρεάστηκαν σημαντικά από τα μέτρα για την πανδημία. Δεν πρέπει να ξεχνάμε επίσης πως στο πρώτο τρίμηνο του 2022 συνέχιζαν να εφαρμόζονται τα μέτρα. Πολλά συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν από τη μελέτη της εξέλιξης των μεγεθών. Το TGR (total gaming revenue) έχει προσεγγίσει τα 21 δις € και είναι αυξημένο κατά 82% σε σχέση με το 2019. Η τεράστια διόγκωση προέρχεται από τα διαδικτυακά παίγνια και την ιδιομορφία που παρουσιάζουν για ταχεία «επανεπένδυση» των κερδών. Επομένως αυτό το μέγεθος πρέπει να το εξετάζουμε με σκεπτικισμό, γιατί έχει περισσότερο «λογιστικό» χαρακτήρα. Το ζωτικό μέγεθος για τους παρόχους τυχερών παιγνίων είναι το GGR (Gross Gaming Revenue) που είναι στην ουσία το «μικτό κέρδος» τους. Αυτό αυξήθηκε κατά 5,4% το 2022 σε σχέση με το 2019, κάτι που παρά τις ανισομέρειες μεταξύ των επιμέρους κλάδων παρόχων, σημαίνει ότι συνολικά η αγορά των παιγνίων ανέκαμψε από την επίδραση της πανδημίας. Για τα δημοσιονομικά έσοδα, δηλαδή για το κράτος, τη βασική σημασία έχουν οι εισπράξεις από δικαιώματα και φόρους. Αυτά φαίνονται μειωμένα το 2022 κατά 10,9% σε σχέση με το 2019. Η βασική αιτία όμως είναι ένα ειδικό γεγονός που αφορά τη μείωση των συντελεστών απόδοσης δικαιωμάτων από τον ΟΠΑΠ, που έγινε από το 2020 με βάση συμβατικές ρυθμίσεις. Αν ο ΟΠΑΠ κατέβαλλε δικαιώματα με βάση τα ποσοστά του 2019, αυτά θα ήταν αυξημένα κατά 300 εκ. € περίπου, τα συνολικά δημοσιονομικά έσοδα θα ξεπερνούσαν το 1 δις € και θα ήταν αυξημένα από το 2019 κατά 24%. Επίσης πρέπει να επισημανθεί η τεράστια αύξηση των εσόδων από φόρους παικτών για τα διαδικτυακά παίγνια που είναι 1.108%. Σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στη διόγκωση των εσόδων των διαδικτυακών εταιριών και επομένως των κερδών που διανέμουν. Επηρεάστηκε όμως σημαντικά και θετικά από φορολογικές ρυθμίσεις που έγιναν που φορολογούν τα κέρδη ανά «Δελτίο» και όχι ανά «Στήλη». Υπολογίζοντας αυτήν την επίδραση με ορισμένες παραδοχές, φαίνεται ότι οι νέες φορολογικές ρυθμίσεις αύξησαν τους φόρους παικτών των διαδικτυακών εταιριών κατά 70% περίπου σε σχέση με αυτούς που θα προέκυπταν με τις παλαιότερες ρυθμίσεις.
α) 1*,2*,4*: Στα Δικαιώματα περιλαμβάνονται: Συμμετοχή Ε.Δ., Πόρος της Ε.Ε.Ε.Π.. β) 3*: Στα Δικαιώματα Ιπποδρόμου περιλαμβάνονται:Δικαιώματα Φ.Ε.Ε., Λογαριασμός Επάθλων, Δικαιώματα Ελληνικού Δημοσίου, Πόρος της Ε.Ε.Ε.Π.. γ) 4*: Στα Δικαιώματα των διαδικτυακών εταιρειών δεν περιλαμβάνονται προσαυξήσεις λόγω εκπρόθεσμης καταβολής, ρυθμίσεις ληξηπρόθεσμων οφειλών και καταβολές μειωμένων ποσών Δικαιωμάτων που εισπάχθηκαν βάσει των ειδικών διατάξων λόγω COVID-19 κατά το έτος 2020. Στα ποσα TGR συνυπολογίζονται τα ποσα του παιγνίου Poker. δ) 5*: Στα Δικαιώματα Καζίνο περιλαμβάνονται: Συμμετοχή Ε.Δ., Έσοδα από εισιτήρια (όπου εφαρμόζεται), Απόδοση συμμετοχής υπέρ Δήμων, ποσοστό 1% x WIN για τη περίοδο αναφοράς (όπου εφαρμόζεται) (ΕΚΑΖ), Ετήσιο Τέλος διατήρησης της άδειας (όπου εφαρμόζεται). ε) Στα ανωτέρω ποσά δεν περιλαμβάνονται τυχον προσαυξήσεις λόγω εκπρόθεσμης υποβολής δηλώσεων και προσαυξήσεις ρυθμίσεων. στ) Στα οικ. στοιχεία έτους 2022 των διαδικτυακών εταιρειών εκκρεμούν τροποποιητικές δηλώσεις τριών εταιρειών.
11
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ